Podziemna zabawa z edukacją – Kopalnia Soli w Bochni.
Nauka zazwyczaj kojarzy się z sytuacją, gdy uczeń siedzi z książką w ręku bądź słucha wykładu nauczyciela. Rzeczywiście znaczna część zajęć lekcyjnych w szkole zdominowana jest przez czynności angażujące wzrok i słuch, często pomijane w edukacji są natomiast sfery ruchowa i dotykowa. Tymczasem metody aktywne, uczenie się poprzez działanie i własne zaangażowanie są zdecydowanie bardziej sprzyjającym rozwojowi sposobem nauczania niż przyjmowanie biernej postawy słuchacza. Tym, co ułatwia uczniom zdobywanie wiedzy, jest także możliwość korzystania z metod dostosowanych do własnego indywidualnego stylu uczenia się. Spośród przedstawicieli czterech głównych stylów uczenia się "wzrokowcy" i słuchowcy" mają największe szanse efektywnie przyswoić wiedzę przekazywaną im przez nauczycieli w typowych warunkach szkolnych. Trudniej jest sprostać temu zadaniu osobom preferującym styl "czuciowy" (dotykowy) i "kinestetyczny" (ruchowy). Uczniowie ci, mimo posiadanych zasobów, są znacznie bardziej narażeni na doświadczanie niepowodzeń szkolnych, a co za tym idzie w dalszej perspektywie na marginalizację społeczną. Propozycja zajęć w oparciu o programy edukacyjne znajdujące się w ofercie Kopalni Soli w Bochni jest ciekawą alternatywą dla standardowych lekcji prowadzonych w obrębie klasy szkolnej. Zdobywanie nowej wiedzy odbywa się tu w znacznej części poprzez własną aktywność i zabawę, natomiast dzięki angażowaniu w ten proces wielu zmysłów, jest to forma atrakcyjna i przystępna dla przedstawicieli różnych stylów uczenia się, którzy mogą tutaj zobaczyć nowe rzeczy, wysłuchać ciekawych opowieści, dotknąć niecodziennych przedmiotów, a także samemu aktywnie zaangażować się w interesujące zadania i wyzwania. Takie polisensoryczne poznawanie świata ułatwia gromadzenie nowych informacji i utrzymywanie ich w pamięci. Oprócz dostarczania informacji i faktów "podziemne lekcje" stwarzają także szansę rozwoju różnych sfer i umiejętności takich jak np. umiejętność uważnego słuchania, sprawna pamięć, twórczość plastyczna, współpraca w grupie. Zadania, z którymi dzieci mają do czynienia w ramach podziemnej wycieczki są na tyle ciekawe i różnorodne, że dają możliwość ujawnienia się wielu różnych talentów i zdolności, które nie zawsze są widoczne w typowych sytuacjach szkolnych. Można tu wymienić takie zasoby jak np. zdolność logicznego myślenia, sprawna pamięć, bogata wyobraźnia, umiejętność współdziałania, cechy przywódcze, bogate słownictwo, talent plastyczny, ale też zdolności dziennikarskie, które przydadzą się w rozmowie z niesamowitymi bohaterami legend bocheńskich, czy orientacja przestrzenna niezbędna wśród podziemnych korytarzy. Również uczniowie, którzy na co dzień nie mają szansy odnosić sukcesów wśród swoich rówieśników, mogą zostać zauważeni i docenieni, co z kolei ma bardzo pozytywny wpływ na ich samoocenę i poczucie własnej wartości.
Edukacja poprzez zabawę jest też formą, która doskonale sprawdzi się w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym, gdyż zabawa wciąż jeszcze pozostaje dla nich podstawową i najbardziej naturalną aktywnością. Nietypowość ale też wyjątkowość miejsca jakim jest podziemna przestrzeń, tworzy niesamowity klimat, wzmacniając w ten sposób dziecięcą ciekawość poznawczą. Jednocześnie swobodna atmosfera rozluźnienia i zabawy daje też szansę starszym uczniom, którzy mają trudności przy wykonywaniu standardowych zadań w warunkach klasy szkolnej.
Warto wspomnieć, że dzieci szczególnie chętnie uczą się wtedy, gdy widzą praktyczne zastosowanie nowej wiedzy w codziennym życiu. Zawarte w programach edukacyjnych informacje i ciekawostki dotyczące m.in. wykorzystania soli do różnych celów, czy też aspektów pracy górników są tym, co przekłada się na rzeczywiste sytuacje, motywując dzieci do zaciekawienia się daną problematyką.
Swoje zastosowanie w codziennym życiu przedszkolaków i młodszych uczniów znajdzie m.in. legenda o Skarbniku zawarta w treści programu edukacyjnego "Królestwo Skarbnika". W legendzie tej podkreśla się znaczenie zasad dla poczucia bezpieczeństwa ludzi, którzy wspólnie ze sobą przebywają i pracują. Dla wychowawców jest to doskonała okazja, by po powrocie do szkoły bądź przedszkola nawiązać do legendy i omówić razem z dziećmi temat zasad obowiązujących w ich grupie.
Każdy z programów edukacyjnych w swoim scenariuszu zawiera zadania, które dzieci muszą wykonać we współpracy z kolegami i koleżankami. Aspekt współdziałania jest tutaj szczególnie istotny, gdyż u dzieci w wieku szkolnym wzrasta potrzeba uczestniczenia w aktywności grupowej. W czasie przerw międzylekcyjnych a także w czasie zajęć wychowania fizycznego uczniowie zazwyczaj chętnie korzystają z możliwości zaangażowania się we wspólną aktywność, rzadziej natomiast mają szansę uczestniczyć w takiej formie w czasie pozostałych lekcji. Tymczasem wyniki wielu badań wskazują na to, że w edukacji dzieci metody oparte na współdziałaniu i wspólnych celach nie tylko przyczyniają się do poprawy wyników w nauce, ale też prowadzą do wzrostu samooceny i zwiększają zdolność do przyjmowania punktu widzenia drugiej osoby. Wspólny cel grupowy jest tym, co wzmacnia poczucie przynależności do grupy, sprzyja rozwijaniu bliskich i pozytywnych relacji.
Współdziałając w grupie, każdy uczeń ma szansę przyczynić się do jej sukcesu i zostać dzięki temu docenionym. Jednak zaangażowanie dzieci w aktywność grupową przynosi korzyści nie tylko im samym, ale też stwarza nauczycielom okazję do zaobserwowania ważnych aspektów takich jak relacje między uczniami, poziom kompetencji społecznych poszczególnych uczniów, zajmowane przez nich pozycje społeczne. Informacje te są szczególnie istotne w pracy wychowawczej dla tworzenia atmosfery wzajemnego poszanowania, w zapobieganiu takich zjawisk jak wykluczenie społeczne, czy eskalacja konfliktów. W czasie standardowych zajęć edukacyjnych nie wszystkie sygnały świadczące o tych aspektach są dla nauczyciela widoczne.
Podziemna przygoda stanowi połączenie ciekawej wycieczki i zabawy z edukacją. Oferowane programy edukacyjne obejmują wyważone proporcje między strukturyzacją czasu, co niektórym uczniom jest szczególnie potrzebne, by czuć się dobrze i bezpiecznie, a swobodą dającą dzieciom możliwość zaprezentowania się z nieco innej strony niż w klasie szkolnej. Korzyści czerpią nie tylko dzieci, które w niecodzienny sposób mogą spędzić czas, wzbogacając jednocześnie swoją wiedzę i doświadczenia, ale też nauczyciele, którzy mają możliwość obserwować swoich uczniów w nowych sytuacjach.
www.kopalnia-bochnia.pl
