NAUCZANIE INDYWIDUALNE

Indywidualne nauczanie organizuje się dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, nauczanie indywidualne organizuje się na czas określony w orzeczeniu (nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż jeden rok szkolny) i w taki sposób, aby możliwe było wykonanie zaleceń w nim zawartych.
Dyrektor - w uzgodnieniu z organem prowadzącym - ustala zakres i czas prowadzenia zajęć. Muszą się one odbywać w bezpośrednim i indywidualnym kontakcie nauczyciela z uczniem. W zakresie czasu prowadzenia zajęć, dyrektor zasięga opinii rodziców ucznia (pełnoletniego ucznia).

Organ prowadzący nie ma prawa nie zgodzić się na zorganizowanie nauczania indywidualnego, motywując to np. brakiem środków finansowych.

Nauczanie indywidualne prowadzone jest przez nauczycieli szkoły, którym dyrektor powierzy ich prowadzenie, z tym że prowadzenie zajęć indywidualnego nauczania z uczniami klas I - III szkoły podstawowej powierza się jednemu lub dwóm nauczycielom.

W uzasadnionych przypadkach dyrektor może zlecić prowadzenie zajęć nauczycielowi nauczyciel zatrudnionemu w innej szkole.

W indywidualnym nauczaniu realizuje się wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne (uczeń musi zrealizować podstawę programową) wynikające z ramowego planu nauczania dostosowane do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

Tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania z uczniem

Klasy	Ilość godzin	Minimalny czas realizacji
I -III	6 - 8	2 dni
IV - VI	8 - 10	3 dni
VII - VIII	10 - 12	3 dni
Szkoły ponadpodstawowe	12 - 16	3 dni
Udział uczniów w zajęciach rewalidacyjnych, zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego, w formach pomocy psychologiczno - pedagogicznej, w zajęciach umożliwiających uczniowi uczestnictwo w życiu szkoły (zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, uroczystości i imprezy szkolne, wybrane zajęcia edukacyjne) odbywa się poza tygodniowym wymiarem godzin zajęć. Warto tu podkreślić, że nauczanie indywidualne w żaden sposób nie przeszkadza w uzyskaniu przez ucznia orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, czy w korzystaniu z dostępnych w szkole różnych form pomocy psychologiczno - pedagogicznej.

Dyrektor szkoły może:

• zwiększyć - za zgodą organu prowadzącego - tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania powyżej maksimum określonego w rozporządzeniu (ewenementem są sytuacje, gdy organ prowadzący wyraża zgodę na ilość godzin większą, niż minimalna wskazana w rozporządzeniu);
• zmniejszyć ten wymiar - w przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia ucznia i na wniosek jego rodziców lub jego samego, o ile jest pełnoletni - poniżej określonego minimum, pamiętając o konieczności zrealizowania przez ucznia podstawy programowej.

  Jak już wspomniano, w ramach nauczania indywidualnego nauczyciele są zobowiązani do realizacji treści wynikających z podstawy programowej, a więc obowiązkowych zajęć edukacyjnych ujętych w ramowym planie nauczania. Muszą być one dostosowane do potrzeb rozwojowych, edukacyjnych i psychofizycznych ucznia. Z czynionych postępów uczeń jest oceniany (ocenę wystawia się również z zachowania), a to z kolei stanowi podstawę do klasyfikowania i promowania go do kolejnej klasy.

• zezwolić - na wniosek nauczyciela prowadzącego zajęcia indywidualnego nauczania, po zasięgnięciu opinii rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia - na odstąpienie od realizacji niektórych treści nauczania objętych obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, stosownie do możliwości psychofizycznych ucznia oraz warunków w miejscu, w którym zajęcia są realizowane. Wniosek w tej sprawie zawierający uzasadnienie składa się w postaci papierowej lub elektronicznej;
• zawiesić organizację nauczania indywidualnego - na wniosek rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia i na podstawie dołączonego do wniosku zaświadczenia lekarskiego, z którego wynika, że stan zdrowia ucznia uległ czasowej poprawie i umożliwia mu uczęszczanie do szkoły. Zawieszenie organizacji nauczania indywidualnego obowiązuje na okres wskazany w zaświadczeniu lekarskim.
• zakończyć realizację nauczania indywidualnego - na wniosek rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia i na podstawie dołączonego do wniosku zaświadczenia lekarskiego, z którego wynika, że stan zdrowia umożliwia uczniowi uczęszczanie do szkoły. Dyrektor ma obowiązek powiadomić o tym poradnię, która wydała orzeczenie oraz organ prowadzący szkołę.

Dyrektor ma obowiązek podejmować działania umożliwiające uczniowi objętemu nauczaniem indywidualnym kontakt z rówieśnikami. Ma to na celu zapewnienie uczniowi pełnego osobowego rozwoju, integracji ze środowiskiem szkolnym oraz ułatwienie powrotu do szkoły.
Działania te dyrektor podejmuje - w uzgodnieniu z rodzicami ucznia albo z nim samym, o ile jest pełnoletni - uwzględniając aktualny stan zdrowia ucznia oraz wnioski nauczycieli z obserwacji możliwości jego uczestniczenia w życiu szkolnym.
O ile stan zdrowia ucznia znacznie utrudnia, ale nie uniemożliwia mu uczęszczania do szkoły, dyrektor organizuje różne formy uczestnictwa ucznia w życiu szkoły, w tym w szczególności umożliwia mu udział w:

• zajęciach rozwijających zainteresowania i uzdolnienia;
• uroczystościach i imprezach szkolnych;
• wybranych zajęciach zajęciach edukacyjnych.

W związku z nauczaniem indywidualnym największe kontrowersje budziła zawsze kwestia miejsca jego prowadzenia.
W poprzednim rozporządzeniu ustawodawca - uwzględniając postulaty praktyków wychowania i nauczania - wprowadził zapis umożliwiający prowadzenie nauczania indywidualnego w szkole, o ile w orzeczeniu wskazano na taką możliwość, a szkoła dysponuje pomieszczeniem, w którym zajęcia te mogą się odbywać.
Było to szczególnie istotne w odniesieniu do uczniów, których zachowanie wynikające z nasilonej nadpobudliwości czy zaburzeń emocjonalnych całkowicie uniemożliwiało prowadzenie zajęć w systemie lekcyjnym - tylko nauczyciele/wychowawcy, którzy spotkali się z takimi uczniami wiedzą o czym mowa.
Nie ma powodów, aby uczeń taki nie chodzili do szkoły (uczestnictwo w uroczystościach szkolnych i jakichś zajęciach dodatkowych nie rozwiązuje problemu "integracji ze środowiskiem"), z drugiej zaś strony nie powinno się dopuścić do sytuacji, aby zdominował on życie klasy, negatywnie wpływał na wszystko co się w niej dzieje, nadawał charakter wszystkim podejmowanym przez wychowawcę działaniom, przejmował negatywną kontrolę nad rówieśnikami (oczywiście mówimy tu o sytuacji, gdy wyczerpany został cały asortyment dostępnych środków mających temu zapobiec).
Nauczyciel nie może rażąco nierównomiernego rozdzielać swój czas i uwagę między dzieci w klasie - a musi tak robić pracując z uczniem, o którym mowa.
Dobrym wyjściem - zarówno dla ucznia jak i całego środowiska szkolnego - było nauczanie indywidualne na terenie szkoły.
Plusy:

• uczeń nie "odzwyczaja się" od szkoły;
• jest w stanie zdecydowanie więcej się nauczyć i będzie miało lepsze stopnie;
• możliwa staje się normalna praca w zespole klasowym;
• ustają często pojawiające się uzasadnione pretensje rodziców dzieci uczęszczających do klasy, w której większość czasu wychowawca poświęca na dyscyplinowanie jednego ucznia;
• wzrasta bezpieczeństwo dzieci narażonych dotychczas na nieprzewidywalne zachowania ucznia, o którym mowa.

W aktualnym rozporządzeniu MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, w § 5 czytamy, że zajęcia indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w:

• w domu rodzinnym;
• w młodzieżowym ośrodku wychowawczym;
• w młodzieżowe ośrodki socjoterapii;
• w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym;
• w specjalnym ośrodku wychowawczym dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania;
• w ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym;
• u rodziny zastępczej;
• w rodzinnym domu dziecka;
• w placówce opiekuńczo - wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Zniknął więc tu zapis wskazujący wprost na możliwość prowadzenie zajęć w ramach nauczania indywidualnego na terenie szkoły.